TARIM SİGORTASI (TARSİM)
Acente: Her ne ad altında olursa olsun, sigorta şirketine tabi bir sıfatı olmaksızın bir sözleşmeye dayanarak, belli bir yer veya bölge içinde, daimi bir surette Türkiye’deki sigorta şirketlerinin sigorta sözleşmelerine aracılık eden veya bunları sigorta şirketi adına yapan gerçek veya tüzel kişiler.
Aşkın Verim: Sigortalı tarafından beyan edilen ürün veriminin, gerçek ürün veriminden (teminat kapsamındaki herhangi bir riskin gerçekleşmesinden önceki verim) kabul edilebilir oranın üzerinde fazla olması hali.
Bitkisel Ürün: İnsan ve hayvanların tüketimine sunmak üzere açık alanda veya örtü altında yetiştirilen sigortalanabilir her türlü tarla, bağ ve bahçe ürünü.
Büyükbaş Hayvan: Ürünlerinden yararlanılan sığırlar ve mandalar.
Cerrahi Müdahale: Çiftlik hayvanlarında ilaçla tedavinin mümkün olmadığı hallerde, veteriner hekim tarafından hayvanı iyileştirmeye yönelik uygulanan operasyon.
Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS): Sağlıklı tarım politikalarının oluşturulması, güncellenmesi, geliştirilmesi ve tarımsal desteklemelerin denetlenebilir, izlenebilir bir şekilde yürütülmesini sağlayan kayıt sistemidir. Devlet Destekli Tarım Sigortasındaki prim desteğinden yararlanmak için Çiftçi Kayıt Sistemi’ne (ÇKS) kayıt yaptırma ve her sene güncelleme zorunluluğu bulunmaktadır..
Dain-i Mürtehin:Sigorta edilen unsurlar üzerinde rehin ya da haciz hakkı olan ve muvaffakatı olmadan sigortalıya tazminat ödenmesine ve poliçenin iptal edilmesine engel teşkil eden gerçek ya da tüzel kişi.
Dekar: 1000 m2’lik (0,1 hektar) bir alanı ifade eden arazi alan birimi.
Depo-Geçici-Prim: Su Ürünleri sigortasında yetiştirme planında beyan edilen aylık stok değerlerinin ortalaması ile prim fiyatının çarpılmasıyla bulunan prim tutarıdır. Poliçe bitiminde; yetiştirme süresi boyunca gerçekleşmiş olan aylık ortalama stok değerleri esas alınarak yapılan prim hesabına göre gerekli prim ayarlaması yapılır. Depo ve kesin primin belirlenmesinde ve ödenmesinde ekli Teknik Şartlar, Tarife ve Talimatlar esas alınır.
Kesin prim tutarı, gerçekleşen aylık ürün stoku listeleri üzerinden hesaplanacak ortalama sigorta bedeline sigorta prim fiyatının uygulanması ile bulunur. Sigortacı veya sigortalı, teminat sonunda hesaplanacak kesin prim ile peşinen tahsil olunan depo prim arasındaki farkı iadeye hak kazanır. Yürürlükte bulunan bir sigorta sözleşmesi için aylık ürün stok listeleri gönderilmemişse sigortacı, prim hesabını yetiştirme planında beyan edilen en yüksek sigorta bedeli üzerinden yapar.
Deprem Hasarı: Depremin doğrudan veya dolaylı olarak neden olacağı yangın ve infilak sonucu meydana gelenler dâhil sigorta konusu unsurlarda doğrudan meydana gelen zararlar.
Doğal Afet: İnsan faktörünün etkisi olmadan üretimi olumsuz yönde etkileyen dolu, su baskını, heyelan, toprak kayması, olağanüstü sıcaklık değişimleri, kuraklık, çığ, fırtına, yıldırım ve benzeri yer ve hava hareketleri.
Dolaylı Hasar: Teminat kapsamındaki riskin gerçekleşmesi nedeniyle meydana gelen fiziksel hasarlara bağlı olarak oluşan mali zararlar (Örneğin, dolu yağışından sonra seralarda meydana gelen zarar sonrasında seranın kullanılamaması nedeniyle oluşan faaliyet kesilmesi ve kâr kaybı gibi zararlar).
Dolu Hasarı: Dolu tanelerinin doğrudan doğruya çarpma etkisiyle direkt ürün üzerinde meydana getirdiği miktar kaybı.
Don Hasarı:Teminat kapsamındaki ürünün belirlenmiş olan fenolojik döneminde hava sıcaklığının 0 °C’ nin altına düşmesiyle ürün hücrelerinin donarak parçalanması neticesinde üründe meydana gelen miktar kaybı.
Eksik Verim:Sigortalı tarafından beyan edilen ürün veriminin, gerçek ürün veriminden (teminat kapsamındaki herhangi bir riskin gerçekleşmesinden önceki verim); kabul edilebilir orandan daha az olması hali.
Eksper:Tarım Sigortaları Havuzu Eksperlik Eğitim Belgesine sahip ve Müsteşarlık nezdindeki Tarım Sigortaları Havuzu Eksperlik Siciline kayıt yaptırmış, 5363 sayılı Tarım Sigortaları Kanunu kapsamında tarım sigortaları konusunda risk inceleme ve hasar tespiti yapabilecek kişiler.
Ekspertiz:Tarsim tarafından görevlendirilen Havuz eksperlerinin, yapmış oldukları hasar tespit işlemi.
Fırtına ve Hortum Hasarı:Yağmur, kar, dolu ile beraber olsun olmasın münhasıran fırtına (10 metre yükseklikte hızı 62 km/saatten fazla esen rüzgârlar fırtına olarak değerlendirilir ve bir hasar halinde en yakın meteoroloji istasyonunun verileri dikkate alınır.) veya fırtına sırasında rüzgârın sürüklediği veya attığı şeylerin çarpması ve hortum sonucu sigortalı unsurlarda doğrudan meydana gelecek zararlar.
Genel Şartlar: Poliçe üzerinde açıkça ifade edilmiş, teminatın kapsamı, istisna edilen haller, hasar prosedürü, sigortalının görev ve yükümlülükleri, anlaşmazlık halinde uygulanabilecek hükümler, prim ödemesi, rücu durumu gibi sigorta sözleşmesinin esaslarını içeren koşullardır.
Hasar Olayı Süresi: Muafiyet tutarının hesaplanmasında teminat kapsamındaki aynı risk nedeniyle meydana gelen ve devam eden hasarların miktarının belirlenmesinde esas alınmak üzere Teknik Şartlar, Tarife ve Talimatlarda belirlenmiş olan süredir. Bu süreleri aşan hasarlar ikinci bir hasar olayı olarak değerlendirilir.
Hasat:Hasat olgunluğu veya yeme olgunluğuna gelmiş ürünlerin tüketime sunmak üzere veya depoda muhafaza etmek üzere; kesme, koparma, biçme veya sökme sureti ile toplama sürecidir.
Havuz:14/6/2005 tarih ve 5363 sayılı Tarım Sigortaları Kanunu kapsamında kurulan Tarım Sigortaları Havuzu.
Heyelan Hasarı:Kayalardan, döküntü örtüsünden veya topraktan oluşmuş kütlelerin yerçekiminin etkisi altında yerlerinden koparak, yer değiştirerek sigortalı şeylere vereceği zararlar.
İtlaf:Kamu otoritesi kararı ile hayvanın öldürülmesi.
Kalite Kaybı:Dolu tanelerinin çarpma etkisiyle doğrudan sigortalı yaş meyve, sebze ve çiçeklerin kalitesinde neden olduğu eksilme.
Kamu Otoritesi:Belediye dâhil tüm resmi kurum ve kuruluşlar.
Kar ve Dolu Ağırlığı Hasarı: Yoğun kar veya dolu yağışından sonra sonra, çatı üzerinde biriken karın veya dolunun gerek ağırlığı gerekse kayması ve/veya düşmesi nedeniyle sera ve içindeki şeylerde doğrudan meydana gelecek zararlar.
Kaza: Sigortalının ihmali ve kusuru olmaksızın birdenbire meydana gelen ani ve harici olay.
Kısa Dönem Prim Tablosu: Sigorta sözleşmesinin iptal edildiği veya feshedilmiş sayıldığı hallerde, sigortacının sorumluluğunun geçerli olduğu sürenin poliçe süresine oranına bağlı olarak toplam prim üzerinden tahsilât oranını gösteren tablodur.
Kısmi Hasar:Belirlenen hasar oranının %100’ün altında olması hali. (Örneğin, sigortalı ürünün bulunduğu parselin bir kısmındaki ürün tam hasara uğramış olsa dahi bu durum kısmi hasar olarak değerlendirilir).
Kloz: Poliçenin bir bölümü veya poliçeye ekli, özel şarttır ve taraflar arasındaki sözleşmenin gerçek sınırlarını belirlemek amacıyla kullanılmaktadır.
Kuru Tarım: Bitkisel ürünün büyüme döneminde doğal yağışların dışında hiçbir şekilde yapay olarak sulama yapılmayan veya yapılamayan bir tarımsal uygulama metodu..
Kurul:Tarım Sigortaları Havuzu Yönetim Kurulu.
Küçükbaş Hayvan:Ürünlerinden yararlanılan koyunlar ve keçiler.
Mecburi Kesim:Hayvanın herhangi bir nedenle tedavisinin mümkün olmadığı durumlarda, hayvanın faydalanılabilecek kısımlarının daha fazla değerini kaybetmeden kasaplık olarak kesime sevk edilmesi.
Muafiyet:Teminat kapsamındaki risklerin gerçekleşmesi halinde sigortalıya ödenecek tazminat miktarının hesaplanmasında, sigorta bedeli üzerinden düşülecek oran.
Müşterek Sigorta:Sigortalı ve sigortacının rizikoları belli oranda paylaşmasıdır. Teminat kapsamındaki risklerin gerçekleşmesi sonucunda meydana gelen bir hasardan muafiyet indirildikten sonra kalan miktar esas alınarak sigortacının üzerinde tutulan müşterek sigorta oranında tazminat hesaplanır.
Ön Bilgi Formu:Sigorta şirketi tarafından önceden hazırlanan; sigorta ettiren/sigortalı, parsel, sigorta edilecek ürün ve risklerin içeriği hakkında bilgi edinmek için Sigorta Ettiren/Sigortalıya düzenletilen form.
Önsoy Kütüğü Kaydı:Ana ve babası belirli, ancak ebeveynlerinin verim kayıtları olmayan, mensup olduğu ırkın özelliklerini taşıyan hayvanlar için oluşturulan geçici kayıt sistemi.
Poliçe: Sigortacı ile sigortalı arasındaki sigorta sözleşmesinin yazılı, yasal delilidir. Bir sigorta poliçesinde genel olarak, sigortacıyı ve sigortalıyı tanımlayıcı bilgiler, sigorta konusuna ilişkin açıklamalar, teminatın kapsamı, sigorta bedeli, sözleşmenin süresi, prim miktarı, poliçenin düzenlenme tarihi, tarafların borç ve yükümlülükleri gibi bilgiler bulunmaktadır.
Prim: Herhangi bir riske ilişkin olarak, sigortacının vermiş olduğu teminata karşılık olmak üzere, sigortalı veya sigorta ettiren tarafından para olarak ödenen bedeldir.
Prim Borç Mahsubu: Tazminat almaya hak kazanmış sigortalının ödeyeceği tüm sigorta primlerinin, alacağı tazminat tutarından düşülmesi.
Risk (Riziko):Sigortalı unsurların karşı karşıya bulundukları ve karşılaşılması muhtemel olan tehlikeler.
Risk İnceleme Formu:Sigorta edilecek hayvan hayat, kümes hayvan hayat, su ürünleri ve seralarda risk inceleme uzmanı tarafından risklerin niteliği hakkında hazırlanan rapor..
Sel ve Su Baskını Hasarı:Çok yoğun yağış veya kar erimesi sonucunda vadi, göl, nehir, çay, dere yatakları ve kanalların büyük su kütlesi ile yüklenerek taşması ile meydana gelen ve beklenmeyen ani su akıntıları nedeniyle sigortalı unsurlarda doğrudan meydana gelecek zararlar. (Barajların taşması ya da kamu otoritesi tarafından kapakların açılması -yurtiçi / dışı- nedeniyle meydana gelen zararlar, teminat kapsamı dışındadır.)
Sigorta: Sigorta, aynı türden tehlikeyle karşı karşıya olan kişilerin, belirli bir miktar para ödemesi yoluyla toplanan tutarın, sadece o tehlikenin gerçekleşmesi sonucu fiilen zarara uğrayanların zararını karşılamada kullanıldığı, bir risk transfer sistemidir. Bu sistem sayesinde kişiler, karşı karşıya bulundukları tehlikelerin neden olabileceği, parayla ölçülebilen zararlarını, nispeten küçük miktarlarda ödemiş oldukları primler yoluyla paylaşmaktadırlar.
Sigortanın temel işlevi, zararı ekonomik açıdan önemsiz bir duruma getirmektir. Kişiler tek başına karşılayamayacakları zararları bir organizasyon aracılığıyla aralarında paylaşmaktadırlar.
Bu organizasyon, “sigortacı”, “sigorta ettiren” ve “bir sigorta sözleşmesi” nden oluşur.
Sigortalı:Sigorta şirketinin bir tarafı olarak, teminat kapsamındaki tehlikelerden herhangi birinin gerçekleşmesi durumunda, meydana gelen hasarın tazmini talebinde bulunmaya yasal yetkili olan kişidir. Genellikle sigorta ettiren ile sigortalı aynı kişi olmakla birlikte, farklı da olması durumunda; primi ödeyen “Sigorta Ettiren”, tazminat ödenen kişi “Sigortalı” olarak tanımlanır.
Sigorta Bedeli: Poliçede belirtilen, prim ve tazminat hesabında esas alınan bedeldir.
Sigorta Şirketi (Sigortacı):7397 sayılı Sigorta Murakabe Kanunu çerçevesinde kurulmuş olan ve tarım sigortaları branşında ruhsatı bulunan ve Havuz İşleticisi Şirkete ortak olan sigorta şirketi.
Sovtaj: Hasara uğramış sigortalı malın satışından elde edilen ve tazminata esas tutardan düşülecek kısım.
Soy Kütüğü Kaydı: Pedigri düzenlemeye esas olacak bilgilerin düzenli olarak toplandığı veri tabanı.
Sulu Tarım:Sigortaya konu olan üründe beklenen üretim miktarını elde etmek amacıyla, uygun sistemlerle, gereksinim duyulan zamanlarda suyun yapay olarak verildiği bir tarımsal uygulama metodu.
Su Ürünleri:Denizler, iç sular ve suni olarak yapılmış havuz, baraj ve gölet gibi tesislerde yetiştirilen balıklar.
Şirket:5363 sayılı Tarım Sigortaları Kanunu hükümleri çerçevesinde Tarım Sigortaları Havuzunun işletilmesini üstlenen Şirket.
Tam Hasar:Sigortalı unsurların herhangi birinin tamamının zarar görmesi hali.
Taşıt Çarpması Hasarı: Kara, hava ve deniz taşıtlarının çarpma etkisiyle sigortalı sera ve içindeki şeylerde doğrudan meydana gelecek zararlar.
Tazminat: Sigortalı üründe kısmen ya da tamamen hasar meydana gelmesi durumunda genel ve teknik şartlara göre sigortalıya ödenecek tutar.
Teknik Şartlar, Tarife ve Talimatlar: Sigorta konusu unsur ve risklere göre değişebilen ve poliçenin ayrılmaz bir parçası olan koşullar.
Teminat: Sigorta konusu olan şeyin kısmen veya tamamen hasara uğraması durumunda, hasarın, Sigortanın Genel Prensipleri, Genel Şartlar, Teknik Şartlar, Tarife ve Talimatlar çerçevesinde tazmin edileceği konusunda, sigortacının sigortalıya veya sigortadan yararlanan kişiye vermiş olduğu güvencedir.
Teminat Başlangıcı: Sigorta konusu olan şeyle ilgili teminatın; Genel Şartlar, Teknik Şartlar, Tarife ve Talimatlarda belirtildiği şekilde yürürlüğe girdiği zaman.
Ürün Verimi: Genellikle, meyvelerde ağaç başına “kg”, tarla ürünlerinde ve sebzelerde dekar başına “kg” cinsinden ürün miktarı.(Seralarda, sera başına ilgili üretim dönemi için esas alınacak toplam üretimin kg ya da adet olarak miktarı dikkate alınır.)
Yangın Hasarı: Yangının, yıldırımın, infilakın veya yangın ve infilak sonucu meydana gelen duman, buhar ve hararetin sigortalı unsurlarda doğrudan neden olacağı maddi zararlar.
Yeniden Ekim/Dikim: Erken (üretimin başlangıç evrelerinde) bir hasar olayında zarar gören bir ürün yerine, mevsimin müsaadesi oranında aynı çeşit ürünün ekilmesi için tarla veya bahçenin, bozularak sürülmesi, ekilmesi veya dikilmesi.
Yeniden Ekim/Dikime Elverişlilik: Sigortalı üründe meydana gelen bir hasardan sonra, yapılacak yeniden ekim veya dikimin, sigorta süresinin bitimi tarihinden önce toprak nemi, pazarlama durumu, arazinin durumu, ürünün olgunlaşma zamanı gibi faktörler bakımından yeni ürünün olgunluğa ulaşmasına imkân tanıması.
Zarar: Bu terimin aşağıdaki gibi birden çok anlamı vardır.
Ekonomik kayıp meydana getiren bir olay, Bir sigorta teminatı kapsamında, sigortalıya yasal olarak hasar talebinde bulunma hakkını veren olay, Sigorta konusu şeyin kaybolması.
Zeyilname: Poliçenin düzenlenmesinden sonra ortaya çıkan ve riskin, nitelik veya büyüklüğünü değiştiren herhangi bir durum nedeniyle poliçeye ek olarak düzenlenmiş ve aynı yasal geçerliliğe sahip yazılı belge.